Borstvoeding & werk

Borstvoedingsrechten geschonden op de werkvloer

Werkende vrouwen die borstvoeding geven, krijgen niet alle faciliteiten waar ze recht op hebben. Zo heeft 2 op de 10 vrouwen geen kolfruimte tot haar beschikking en krijgt 1 op de 8 vrouwen niet (volledig) uitbetaald voor de tijd die zij besteedt aan kolven en/of voeden.

Dat blijkt uit onderzoek van 24Baby.nl naar de mogelijkheden voor moeders om hun baan met het geven van borstvoeding te combineren. 1.667 moeders in loondienst namen deel aan het onderzoek.

Veel vrouwen krijgen te maken met een gebrek aan mogelijkheden om te kolven en/of te voeden. Zo is er vaak geen (geschikte) ruimte om te kolven. Sommige vrouwen stoppen daarom met het geven van borstvoeding na hun zwangerschapsverlof.

Daarnaast krijgen vrouwen te maken met onbegrip van hun werkgever en collega’s en voelen zij zich bezwaard om werktijd te besteden aan kolven en/of voeden.

Borstvoedende werkneemster voelt zich bezwaard

Bijna de helft van de vrouwen die borstvoeding combineert met haar baan, voelt zich bezwaard om op het werk tijd te besteden aan kolven en/of voeden. Dat blijkt uit onderzoek van 24Baby.nl naar de mogelijkheden voor moeders om het geven van borstvoeding met hun baan te combineren.

Van de 1.667 vrouwen in loondienst die deelnamen aan het onderzoek, voelt 45% zich bezwaard om op het werk tijd te besteden aan het geven van borstvoeding. Het is een belangrijke reden om te minderen of zelfs helemaal te stoppen met borstvoeding na hun zwangerschapsverlof.

Ook krijgen vrouwen te maken met onbegrip van hun werkgever en collega’s.

Daarnaast wordt vaak niet voldaan aan de wettelijke rechten die een borstvoedende werkneemster heeft. Zo wordt 1 op de 8 vrouwen niet (volledig) uitbetaald voor de tijd die zij besteedt aan kolven en/of voeden, voldoet 84% van de kolfruimtes niet aan alle eisen en heeft 2 op de 10 vrouwen zelfs helemaal geen kolfruimte tot haar beschikking.

Borstvoedingsrechten geschonden op de werkvloer

Werkende vrouwen die borstvoeding geven, krijgen niet alle faciliteiten waar ze recht op hebben. Zo heeft 2 op de 10 vrouwen geen kolfruimte tot haar beschikking. Ook krijgen vrouwen te maken met onbegrip van hun werkgever en collega’s en voelen zij zich bezwaard om tijd te besteden aan kolven en/of voeden op het werk. Dat blijkt uit onderzoek van 24Baby.nl naar de mogelijkheden voor moeders om het geven van borstvoeding met hun baan te combineren.

Kolfruimte

De 1.667 moeders in loondienst die mee hebben gedaan aan het onderzoek geven hun kolfruimte een magere 5.6 als gemiddeld cijfer. Naast het gegeven dat 20% van de vrouwen geen kolfruimte tot haar beschikking heeft, voldoet 84% van de kolfruimtes niet aan alle wettelijke eisen als er wel een ruimte is om te kolven.

Rechten

Het recht dat doorgaans wel wordt nageleefd, is het recht om gedurende de eerste negen levensmaanden van de baby te kolven en/of te voeden op het werk. In iets mindere mate wordt het recht nageleefd om naast de normale pauzes een kwart van de werktijd te besteden aan kolven en/of voeden.

Daarnaast hebben vrouwen het recht om tussentijds naar huis te gaan om te kolven en/of te voeden, maar in de praktijk hebben vrouwen deze mogelijkheid zelden.

Het recht om doorbetaald te worden voor de tijd die een werkneemster aan kolven en/of voeden besteedt, wordt niet altijd nageleefd: 12.5% van de vrouwen wordt niet (volledig) uitbetaald.

Bezwaard

45% van de respondenten voelt zich bezwaard om werktijd te besteden aan borstvoeding. Het bezwaard voelen is de belangrijkste reden voor vrouwen om te minderen met het geven van borstvoeding na hun zwangerschapsverlof. Ook speelt het een grote rol bij het stoppen met borstvoeding, naast het gebrek aan mogelijkheden om borstvoeding te combineren met een baan.

Onbegrip werkgevers

Over het algemeen hebben vrouwen het idee dat hun werkgever rekening houdt met het feit dat zij borstvoeding geven: de werkgever krijgt gemiddeld een 6.8 als cijfer.

Desondanks wordt het geven van borstvoeding niet volledig geaccepteerd op de werkvloer. Naast het feit dat niet (altijd) alle rechten worden nageleefd, ervaren sommige vrouwen onbegrip van hun werkgever en/of collega’s.

16% van de respondenten geeft aan dat collega’s er geen begrip voor hebben dat er werktijd wordt besteed aan borstvoeding.

Ook onbegrip van de werkgever wordt regelmatig genoemd: “Mijn werkgever beschouwt me als verminderd inzetbaar”, “Mijn baas laat het merken dat hij het verplicht is, maar het niet leuk vindt”, “Mijn werkgever vraagt vaak: ben je nog van plan om lang borstvoeding te geven?”.

In enkele gevallen leidt het zelfs tot een arbeidsconflict. Zo geeft een respondent aan: “Mijn werkgever wil geen vergoeding betalen en zegt dat ik in mijn eigen tijd moet kolven. We hebben hier een conflict over.” Bij een andere respondent ging het ‘onderhandelen’ over haar rechten zo ver, dat communicatie met de werkgever niet meer mogelijk was en het eindigde in een arbeidsconflict met verstoorde verhoudingen.

Een ander probleem heeft te maken met de hogere werkdruk: er blijft werk liggen omdat er tijd wordt besteed aan borstvoeding. Ook vrezen sommigen voor hun functie of zelfs hun baan: “Ik wil niet te veeleisend zijn, want ik zit nog in mijn proeftijd”, “Kolven op het werk ging zo moeizaam dat ik mijn baan ben verloren” en “Ik ben bang om mijn functie te verliezen”, geven enkele respondenten aan.

Overheid

Wat betreft het naleven van de wettelijke rechten, heeft de overheid het iets beter geregeld: vrouwen die werkzaam zijn bij de overheid, hebben vaker de mogelijkheid om een kwart van hun werktijd te besteden aan borstvoeding en hebben iets vaker de mogelijkheid om tussentijds naar huis te gaan.

Ook is er vaker een kolfruimte aanwezig. Enkel 1 op de 10 vrouwen die werkzaam zijn bij de overheid, heeft geen kolfruimte tot haar beschikking, tegenover 2 op de 10 vrouwen die niet werkzaam zijn bij de overheid.

Omvang bedrijf

Het aantal werknemers bij een bedrijf heeft invloed op de mogelijkheden voor borstvoedende vrouwen. Hoe groter het bedrijf, hoe beter de kolfruimte beoordeeld wordt en hoe vaker vrouwen de mogelijkheid hebben om een kwart van hun werktijd te besteden aan borstvoeding.

Melden

Een derde van de 1.667 vrouwen meldt het niet wanneer er rechten worden geschonden. De helft daarvan meldt het niet omdat ze denkt dat er toch niks verandert. Een derde van de vrouwen die het niet meldt, vindt het niet erg dat er mogelijkheden ontbreken. Zo geeft een respondent aan: “Mijn werkgever doet wat hij kan, dan ga ik er niet moeilijk over doen dat de kolfruimte niet helemaal geschikt is.”

21% van de vrouwen geeft aan dat ze het niet durft te melden en 12% weet niet waar ze het kan melden.

De vrouwen die het wel melden, doen dat bijna allemaal (90%) bij hun werkgever. In totaal stapt een magere 3% van de vrouwen die het wel melden naar een vakbond of belangenvereniging.

Vrouwen van 25 jaar of jonger melden het minder vaak dan vrouwen boven de 25 jaar. Van de vrouwen met een vast contract meldt 31% het gebrek aan mogelijkheden, tegenover 5% van de vrouwen met een tijdelijk contract.

Controle

De Inspectie SZW is de toezichthouder op het terrein van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De Inspectie houdt toezicht op de naleving van wet- en regelgeving en handhaaft de wet waar nodig.

Er is echter geen structurele controle op het naleven van de wetten omtrent borstvoeding en werk. De Inspectie SZW gaat namelijk pas aan de slag zodra zij een signaal ontvangt dat er iets mis is op de werkvloer. Krijgt de Inspectie SZW geen signaal, dan volgt er geen controle.

Reacties

Volgens de FNV geldt voor veel werkgevers (en ook werkneemsters) dat zij onvoldoende kennis hebben van de rechten en plichten rondom zwangerschap en daarna. Een kwalijke zaak, want: “We vinden het belangrijk dat vrouwen werk en moederschap kunnen combineren. Met name in de eerste negen levensmaanden van de baby is het belangrijk dat vrouwen gebruik kunnen maken van een goede kolfruimte en voldoende tijd krijgen om te kolven dan wel te voeden”, aldus de FNV.

Volgens de CNV is het combineren van borstvoeding en werk een belangrijk onderwerp. Zelf krijgen ze echter weinig klachten van werkneemsters over rechten die niet nageleefd worden. “Juist daarom is het zo belangrijk dat vrouwen het aankaarten wanneer ze er met hun werkgever niet uitkomen, bijvoorbeeld via hun vakbond.”

Ook kunnen vrouwen een klacht indienen bij het College voor de Rechten van de Mens. Dat is belangrijk, want: “In Nederland is het nu eenmaal zo geregeld dat vrouwen economisch zelfstandig kunnen zijn. Daarbij horen ook de wetten rondom borstvoeding en werk. Vrouwen zijn de enigen die kinderen kunnen krijgen, daar verander je niks aan. Dus ze horen niet gediscrimineerd te worden op de werkvloer”, vindt het College. “Helaas blijft het probleem onzichtbaar zolang vrouwen geen klachten indienen”, laat het College weten. “Alleen door de problemen onder de aandacht te brengen en door te laten zien dat het een groot probleem is, kunnen we ervoor zorgen dat de rechten beter worden nageleefd en/of gecontroleerd.”

Het Kenniscentrum Borstvoeding noemt de resultaten “schokkend”. “Een oplossing kan zijn dat moeders zich binnen een bedrijf verenigen. Dan is het geen 1-op-1 conflict meer en sta je sterker”, zegt Stefan Kleintjes van het Kenniscentrum Borstvoeding. “Maar eigenlijk is het een kwalijke zaak dat moeders dit moeten oplossen. De Inspectie SZW moet de ernst van dit probleem inzien”, aldus Kleintjes.

Bijzonder hoogleraar Socialezekerheidsrecht Willemijn Roozendaal vindt het goed dat er aandacht wordt gevraagd voor dit onderwerp. “Hoewel vrouwen in Nederland sinds de jaren zeventig volop zijn gaan meedraaien op de werkvloer is er helaas nog steeds weinig begrip voor zwangerschap en bevalling. Vrouwen in Nederland hebben het op zichzelf goed voor elkaar omdat zij anders dan veel collega-moeders in het buitenland in deeltijd kunnen werken in kwalitatief relatief goede banen. Maar de perikelen rondom bevalling en voeding geven nog steeds problemen, terwijl hier het belang van de gezondheid van moeder en kind toch wel zwaar mag wegen.” Om dit probleem op te lossen oppert Roozendaal om de vergoeding voor de kolftijd collectief te betalen: “Bijvoorbeeld via de Wazo of de Ziektewet.”

Het staat u vrij bovenstaande infographic (als geheel) in uw eigen publicatie op te nemen:
<a href="https://www.24baby.nl/baby/voeding/borstvoedingsrechten-werkvloer/"><img decoding="async" src="https://www.24baby.nl/wp-content/uploads/2016/06/Borstvoeding-werk-infographic.png" alt="Infographic-borstvoeding-werk"/></a>

Methoden

Het onderzoek is uitgevoerd middels een online survey met 22 vragen over de mogelijkheden voor moeders om het geven van borstvoeding te combineren met hun baan. 1.667 moeders in loondienst die borstvoeding geven of dit het afgelopen jaar hebben gedaan, hebben de survey ingevuld. De data zijn vervolgens geanalyseerd met het statistiekprogramma SPSS.

Over 24Baby

www.24baby.nl is de grootste website op het gebied van zwangerschap en baby’s. Als onafhankelijke informatiebron streeft de website ernaar om (aanstaande) ouders van volledige en betrouwbare informatie te voorzien. Vorig jaar werd 24Baby.nl verkozen tot beste Website van het Jaar in de categorie Gezondheid.